Duchowość uczniów szkół średnich rezygnujących z uczestnictwa w lekcji religii

Cele

Polska należy do krajów, w których poziom deklaracji wiary i przynależności do wspólnoty religijnej (Kościoła katolickiego) należy do jednych z najwyższych w Europie. Przekłada się to na poziom uczestnictwa w lekcjach religii, która w Polsce jest realizowana w modelu konfesyjnym. W latach 20. XXI wieku zaczęła jednak wzrastać liczba osób rezygnujących ze szkolnej edukacji religijnej, zwłaszcza wśród tych uczniów szkół średnich, którzy osiągnęli pełnoletność i decyzję o rezygnacji z uczestnictwa w lekcjach religii mogą podejmować samodzielnie, bez uzyskania zgody rodziców.

Badania mają na celu określenie indywidualnych i społecznych uzasadnień do podejmowania takich decyzji przez licealistów. Interesuje nas także czym i w jaki sposób uczestnicy badań wypełniają lukę światopoglądową, współcześnie bowiem wiele osób używa w odniesieniu do siebie słowa „duchowy”, a nie religijny.

Zakładamy również, że niektórzy badani pomimo rezygnacji z formalnej edukacji religijnej pozostają osobami religijnymi. Stawiamy zatem główne pytania badawcze: Jak uczniowie uzasadniają swoje decyzje o rezygnacji z edukacji religijnej? oraz Jak kształtuje się obecnie ich duchowość/religijność?

Uczestnicy zespołu badawczego

dr Joanna Cukras-Stelągowska – liderka

dr hab. Jarosław Horowski, prof. UMK

dr Anna Kławsiuć-Zduńczyk

dr Iwona Murawska

mgr Magdalena Maciejewska (Interdyscyplinarna Szkoła Doktorska Nauk Społecznych UMK)

Instytucje partnerskie

szkoły ponadpodstawowe, których uczniowie udzielą wywiadów

16 stycznia 2024 roku wniosek został  złożony do Komisji ds. Etyki Badań Naukowych UMK, która jednomyślnie uznała, że badania przedstawione w przedłożonym projekcie spełniają standardy etyki badań naukowych (numer wniosku: 3/2024).

Czas realizacji projektu

Od stycznia 2024 r.

Produkty/ rezultaty:

Istniejące:

– analiza literatury przedmiotu

– opracowanie koncepcji badań

– pozytywna opinia Komisji ds. Etyki Badań Naukowych UMK

– opracowanie narzędzi badawczych – scenariusz wywiadu

– przeprowadzenie 12 wywiadów pogłębionych, częściowo ustrukturyzowanych

– transkrypcja  przeprowadzonych 12 wywiadów

Planowane:

– przeprowadzenie 8 wywiadów pogłębionych, częściowo ustrukturyzowanych

– analiza i interpretacja danych

– opracowanie części teoretycznej artykułu

– opracowanie części empirycznej artykułu oraz bibliografii

– przygotowanie dwóch artykułów z opracowanymi wynikami badań i opublikowanie ich w wysoko punktowanych czasopismach zagranicznych

– przedstawienie wyników badań na konferencjach krajowych i/lub zagranicznych

Słowa klucze

duchowość, religijność, rezygnacja z lekcji religii, uczniowie szkół średnich